Điểm mặt 'tứ đại gia' giàu nhất Sài Gòn

Nhất Sỹ -Nhì Phương -Tam Xường -Tứ Định
Thư mục: Tổng hợp .Huyện Sỹ -Lê Phát Sỹ

Nhứt Sĩ là ông Lê Phát Sỹ . Người gốc Gò Công ( Gò Công thuộc quận 9 ngày nay ) con cháu của Thánh đạo Thiên Chúa Mattheu Lê Văn Gãm -người đã phải tội chém thời Vua Thiệu Trị để bảo vệ đức tin .Nơi ông bị chém đầu là chợ Cây Da Còm ,khu đất mà trăm năm sau ông Huyện Sỹ đã bỏ tiền ra mua và xây ngôi nhà thờ Huyện Sỹ ngày nay để kỹ niệm nơi ông cố Gãm tử đạo ( Nhà thờ ở Tôn Thất Tùng-Nguyễn Trãi-Quận 1 ngày nay )


Tượng Thánh Mattheu Lê Văn gẫm ( 1813-1847) trước nhà thờ Huyện Sỹ

Nhà Lê Phát Sỹ cũng là con chiên ngoan đạo ,từng sống ở Cầu Kho -SG nhưng nghèo quá nên phải trôi giạt về làng Bình Lập - Tân An, tỉnh Long An

Tại Tân An ông Sỹ làm nghề lái đò qua sông Vàm Cỏ Tây, đi lễ nhà thờ Cầu Dây ,Cố đạo Moulin thấy Sỹ thông minh và do nhà Sỹ có ông cố tử đạo nên giúp đỡ cho Sỹ ăn học ở SG và qua Penang học đạo với mơ ước Sỹ sẽ thành cố đạo .

Nhân qua học chữ La Tinh ở Cù Lao Pénang (trường dòng truyền giáo) gặp thầy dạy trùng tên nên đổi lại là Lê Phát Đạt

Sau khi học xong về VN ,ông Sỹ không làm cố đạo mà làm thông ngôn cho Pháp ,thực dân Pháp sau 1958 khi sang VN thì rất thiếu người thông dịch .

Ông làm việc nhiều năm tại tỉnh Tân An. Tương truyền buổi đầu, Tây mới qua, dân cư tản mác, Pháp phát mãi ruộng đất vô thừa nhận, giá bán rẻ mạt mà vẫn không có người đấu giá

Thế rồi, ép nài ông, ông bất đắc dĩ phải chạy bạc mua liều, nào ngờ vận đỏ, ruộng trúng mùa liên tiếp mấy năm liền, ông trở nên ....triệu phú

Ông Sỹ và bà Hùynh Thị Tài đã gả cô con gái Lê Thị Bình cho ông Nguyễn Hữu Hào ở Gò Công ,ông bà Long Mỹ quận công Nguyễn Hữu Hào là cha mẹ của Nam Phương Hoàng hậu .

Ông Sỹ bà Tài cũng góp tiền mua đất xây nhà thờ Huyện Sỹ bây giờ


Nam Phương hòang hậu Nguyễn Hữu Thị Lan -Cháu ngọai ông huyện Sỹ


Hình bên dưới đã được thu nhỏ, bấm vào đây để xem kích thước thật: 720x478 và dung lượng 112Kb.

Lăng mộ ông bà Nguyễn Hữu Hào tại Đà Lạt ngày nay .

Tổng Đốc Phương -Đỗ Hữu Phương

Tổng Đốc Phương, tức Đỗ Hữu Phương (1844 - 1914), là một cộng sự đắc lực của Pháp. Ở thời kỳ đầu Pháp đến chiếm đóng Việt Nam, trong dân gian có câu: Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Định. Vậy, nếu căn cứ theo lời truyền này, thì ông được xếp ở vị trí thứ hai trong số bốn người giàu có nhất Nam Kỳ.


Đường Tổng đốc Phương -Chợ Lớn xưa



Trường Gia Long -Nguyễn Thị Minh Khai nay .


Đỗ Hữu Phương sinh tại Chợ Đũi (Sài Gòn) , gốc người Minh Hương, biết chữ Hán, nói được một ít tiếng Pháp.

Ngày 17 tháng 2 năm 1859, Pháp tiến đánh Gia Định, ông lên Bà Điểm (Hóc Môn) lánh thân và chờ thời. Khi đại đồn Chí Hòa thất thủ vào tháng 2 năm 1861, ông Phương nhờ cai tổng Phước ở Bình Điền dẫn ra trình diện với Francis Garnier, tham biện hạt Chợ Lớn và được nhận làm cộng sự.

Năm 1879, làm phụ tá cho Xã Tây Chợ Lớn. Ở chức việc này, ông Phương không bỏ qua cơ hội để làm giàu, làm trung gian để thương gia Huê kiều hối lộ cho viên chức Pháp. Nhờ vậy, mà ông Phương làm giàu nhanh chóng, uy thế lên cao đến mức quan Toàn quyền Paul Doumer khi vào Nam còn ghé nhà Phương ăn uống. Và có lẽ nhờ dịp này mà được quan Toàn quyền cho khẩn trưng sở đất ruộng lớn đến 2.223 mẫu tây

Nhiệm vụ quan trọng của ông Phương là do thám những hoạt động chống đối Pháp ở vùng Chợ Lớn, Cần Giuộc và Tân An

Sự nghiệp [của ông Phương] trở nên đồ sộ nhứt nhì trong xứ, phần lớn do tay phu nhân Trần thị gây dựng. Bà giỏi tài đảm đang nội trợ, một tay quán xuyến trong ngoài, làm của đẻ thêm ra mãi, lại được trường thọ, mất sau chồng.

Ông là một trong những người đề xướng và đã bỏ tiền ra xây trường Collège de Jeunes Filles Indigènes vào năm 1915, tức trường Nữ Trung học Sài Gòn, mà người dân thường gọi là trường Áo Tím (nay là Trường Trung học Phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai)…

Trước 1975 ở Chợ Lớn có con đường Tổng Đốc Phương -bây giờ là Châu Văn Liêm thuộc quận 5.

Bên quận 8 bây giờ còn cầu rạch Ông ,chợ Rạch Ông,địa danh Rạch Ông Lớn vì nàgy xưa con rạch này chảy qua ruộng đầt của tổng đốc Phương.


Tam Xường -Bá hộ Xường



Khu thuốc Bắc trên đường Hải Thượng Lãn Ông quận 5 -Xưa gọi là đại lộ Khổng Tử

Tên thật là Lý Tường Quan, người Hoa. Giỏi tiếng Pháp, thông thuộc ngôn ngữ Hoa Việt, Lý Tường Quan làm thông ngôn cho chính quyền Pháp, được yêu mến và trọng dụng bởi sự thông minh, đắc dụng.

Đến năm 30 tuổi ông từ bỏ địa vị mà nhiều người mơ cũng không có được để bước vào lĩnh vực kinh doanh. Ông tập trung vào lĩnh vực kinh doanh lương thực dịch vụ, độc quyền cung cấp thịt cá cho Sài Gòn và các tỉnh lân cận.


Hình bên dưới đã được thu nhỏ, bấm vào đây để xem kích thước thật: 3264x2448 và dung lượng 2300Kb.


Không lâu, bá hộ Xường đã trở thành "trùm" về lương thực thực phẩm và công nghệ thời ấy. Dinh thự riêng của ông tọa lạc tại đường Gaudot (Hải Thương lãn Ông ngày nay) nguy nga bề thế, nhiều người nể vì. (Đường Hải Thượng Lãn Ông ngày nay cũng là đường tập trung nhiều đại gia sản xuất lớn).



Tứ Hỏa-Chú Hỏa


Tên đầy đủ là Hui Bon Hoa -Chú Hỏa (1845-1901) hay Hứa Bổn Hòa, Hui Bon Hoa, Jean Baptiste
.


Nhà Chú Hỏa tại đường lê Thị Hồng Gấm -Sau 1975 làm bảo tàng mỹ thuật


Lầu Chú Hỏa tại Long Hải

Hình bên dưới đã được thu nhỏ, bấm vào đây để xem kích thước thật: 1902x1245 và dung lượng 323Kb.


Đây có phải là mộ chú Hỏa ? .Không ai biết chính xác ,chỉ biết nó nằm ở núi Châu Thới ngày nay.


Hui Bon Hoa là một thương nhân người Việt gốc Hoa. Nổi tiếng vì là một trong những người giàu nhất Sài Gòn (nay là Thành phố Hồ Chí Minh) vào nửa đầu thế kỷ 20

Thành lập công ty Hui Bon Hoa, có thời là công ty bất động sản lớn sở hữu trên 20.000 căn nhà ở Sài Gòn đồng thời xây dựng rất nhiều công trình có giá trị lớn ở vùng Sài Gòn-Gia Định vẫn còn tồn tại đến ngày nay: Bảo tàng Mỹ thuật thành phố, Khách sạn Majestic, Bệnh viện Từ Dũ, Trung tâm cấp cứu Sài Gòn , khu nhà khách Chính phủ, nhiều ngân hàng, trụ sở mua bán ở Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh, và các công trình nhà riêng, chùa chiền, bệnh viện khác các công trình này đóng góp một vai trò quan trọng trong việc hình thành bộ mặt thành phố Sài Gòn.


, hay người ta thường gọi thân mật là chú Hỏa. Ông là người có nhiều huyền thoại nhất trong tứ đại hào phú Sài Gòn xưa. Đi lên bằng hai bàn tay trắng (làm nghề đồng nát), nhiều người đã thêu dệt những câu chuyện như nhặt được vàng trong đống đồng nát, an táng mộ cha đúng long mạch hay bí mật mang vàng bạc từ Trung Quốc sang...

Song cuộc đời chú Hỏa là chuỗi ngày cần cù làm việc để làm giàu. Sau mấy chục năm đi thu mua ve chai (Thầu ve chai không phải là công việc thấp kém mang ít tiền như nhiều người nghĩ. Hiện Sài Gòn có những công ty thu mua giấy, sắt, dầu nhớt vụn và hàng tỷ thứ lung tung khác thải ra từ các khu công nghiệp, các nhà máy lớn, kiếm bộn tiền), kiếm được số vốn kha khá, chú Hỏa nhảy vào lĩnh vực bất động sản. Sài Gòn bây giờ bước từ thưở sơ khai sang thời buôn bán thịnh vượng, tụ hội dân tứ xứ nên đất đai luôn là điểm nóng. Trong vòng mười năm, tài sản chú Hỏa trở nên khổng lồ. Trước thế chiến thứ nhất, gia sản của chú Hỏa đã ngót nghét 20,000 căn nhà phố ở khắp Sài Gòn - Gia Định - Chợ Lớn, thành lập công ty "Hui Bon Hoa và các con".

Ngày nay, hầu hết con cháu chú Hỏa đều đã sống ở nước ngoài. Dấu tích xưa chỉ còn tòa dinh thự đồ sộ nằm ở khu tứ giác Phó Đức Chính - Lê Thị Hồng Gấm - Calmette - Nguyễn Thái Bình (Quận Nhất ngày nay). Ít người biết Trung tâm cấp cứu Sài Gòn trên đường Lê Lợi cũng là một công trình chú Hỏa dựng nên để tặng cho thành phố.

***SƯU TẦM